Vegan dostu bir eve sahip olmak için ne yapmalı?

Güleren Eren Güleren Eren
OLABELLA // RESIDENTIAL PROJECT, Escapefromsofa Escapefromsofa Quartos rústicos
Loading admin actions …

Veganlık, vejeteryanık gibi yalnızca beslenmeyle ilgili bir yaşam biçimi olarak algılansa da aslında çok daha geniş ve tüm yaşamımızı biçimlendirebilecek bir kapsama sahip. Temel olarak iki tür veganlığın var olduğunu söylemek mümkün. Bunlardan birincisi etik veganlık, diğeriyse çevreci, ekolojik ya da daha geniş anlamda politik diye tanımlayabileceğimiz bir çeşit veganlık anlayışı. Etik veganlık hayvanların da insanlarla aynı değere sahip olduğunu, ayrıca tüm hayvanlara da aynı değeri vermeyi savunur. Türcülük denen olguya karşı duran bir perspekife sahiptir. Bunu basit olarak şöyle açıklayabiliriz: Kedi ve köpekleri evimizde beslerken, koyun ve kuzuları kesip yemeye layık görmek, fareleri deneylere tabi tutmak, atları yarıştırmak, hayvanların yavrularına verecekleri süte el koymak hayvanlara karşı da ayrımcı bir anlayış anlamına gelir. Bu etik bakış,  her tür hayvan sömürüsünü reddeder ve tüm canlıların eşdeğer düzeyde yaşam hakkı olduğunu savunur. Çevreci veganlıksa meseleye daha endüstriyel perspektiften bakmaktadır. Pek çoğu antikapitalist bir anlayışa da sahiptir. Hayvan endüstrisinin hayvanlara işkence etmenin yanında süregiden çevre katliamının başat sebeplerinden biri olduğunun altını çizer. 2010 Temmuz ayında Birleşmiş Milletler Çevre Programı, nüfus artışı tahmin edilen düzeyde sürerse 2050'de 9 milyar nüfusa sahip olacak Dünya'yı açlık ve iklim değişikliğinden korumak için hayvansal ürünlerden ve süt ürünlerinden uzaklaşan bir diyete geçişin gerekli olduğunu açıklamıştır. Bunun sebeplerinden bazıları dünyadaki karbon dioksit salınımlarının %9'u, metan salınımının %37'si, nitrous oksit salınımının %65'i ve amonyak salınımının %68'i hayvancılık kaynaklı olmasıdır. Deniz canlılarının önemli bir kısmı, soya ve mısır gibi verimli toprakları tehdit eden devasa tarım üretiminin büyük miktarı yine hayvan yemi için kullanılmaktadır.

Bu iki veagn yaklaşım temel bir ayrımı gösterir ancak pek çok ideoloji gibi kendi içlerinde çeşitlendikleri gibi kesişim kümeleri de mevcuttur. Hayvan endüstrisini hem çevresel gerekçelerle, hem aşırı üretim ve tüketim karşıtı antikapitalist yaklaşımla hem de hayvanlara uygulanan işkence ve katliama karşı duran bir tavırla reddetmek mümkün.

Veganlar yalnızca beslenme düzenlerini değiştirmez, aynı zamanda hayvan endüstrisinin yan ürünlerinden ya da bağımsız olarak hayvanların sömürüldüğü ve katledildiği her endüstrinin ürünlerinden kaçınmaya çalışırlar. Hayvanlar üzerinde deneylerin yapıldığı kozmetik ve ilaçları kullanmamak, deri kılık kıyafet ve mobilya kullanmamak, ipek, kaşmir, yün gibi malzemelerle yapılan herhangi bir ürünü kullanmamak veganlar için önemlidir. Bu yüzden vegan biri evini dekore ederken de malzeme ve üretimde hayvanlara herhangi bir şekilde zarar vermeyen ürünleri tercih etmek isteyecektir.

Eğer vegansanız ya da veganizme sempati duyuyorsanız sizin de bu kaygılara sahip olmanız son derece doğru olacaktır. Biz de bu kaygılara sahip olan okuyucularımıza yardımcı olacak önerilerimizle bir seçki oluşturduk.

Neden vegan dostu bir ev?

Vegan beslenme aslında veganizm açısından yeterli bir uygulama değil. Bu endüstriden kopuş, hayvan endüstrisini ve sömürüsünü reddediş yalnızca bitkisel beslenmeyle çözülebilen bir mesele değil. Hatta bitkisel beslenme dahilinde de yine hayvanları ve insanları dolaylı yollarla negatif etkileyen uluslararası tarım endüstrisini dahi sorgulayıcı bir yaklaşım mümkün. Olası en ideal çözüm mümkün mertebe yerel üretim ve tüketim, organik tarım arayışına girmek. Günümüz dünyasında bunun, en azından şehirlerde yaşayanlar için neredeyse imkansız olduğunu söylersek abartmış olmayız. Ancak yine de bireysel çabalarla bireysel olarak vegan bir yaşam biçimi ve ev yaratmak da imkansız değil. Eğer bir bahçeniz varsa kendinize yetecek kadar sebze ve belki meyve  üretmeniz, yerel üreticiler mevcutsa tahıl, baklagil gibi ihtiyaçları da onlardan gidermeye çalışmak bu iş için önemli. Ne yazık ki bunlar şehir yaşamında lüks, ancak yine de balkonunuzda ya da mutfağınızda bir takım ot ve sebzeleri yetiştirerek ufak çapta bu yaklaşımı yaşatmak da imkan dahilinde. 

Yine şehir dışında, taşrada veya kırda bir ev sahibi olacaksanız geleneksel konutları incelemek bize vegan evler konusunda ipucu verebilir. Yerel malzeme ve tekniklerle bir ev inşa etmek çok radikal ve belki de zor bir proje ama vegan dostu bir ev için belki de temel başlangıç noktası da bu. Örneğin bir bölgede taş çıkıyorsa taş, ağaç bolsa ahşap, sazlıksa saz evler dünya çapında binyıllardır yapılageliyor. Sermaye globalleştikçe ve yerellikler yok oldukça daha çok malzeme daha çok insan ve hayvana dolaylı ya da dolaysız zararlar vererek üretiliyor,  daha sonra da taşınıyor. Veganlığa ve vegan dostu bir eve belki de biraz da bu açıdan yaklaşmakta fayda var. Bu konuya bir parantez açarsak, Ekolojik ev mucizesi başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

İpek kırlentlerden uzak durun

Cushions by bermuda, bermuda bermuda Salas de estar modernas Algodão Vermelho Acessórios e Decoração

İpek dokumalar son derece parlak, narin veya çekici gözükse de ne yazık ki vegan dostu bir ev için uygun değiller. İpek böceği kozasından elde edilen ipek hayvansal bir liftir ve vegan tercihler pamuk, keten, jüt ve kenevir gibi bitkisel lifler olmalıdır. Üretim ve tüketiminin insan ve hayvan sağlığına etki etmediği yapay lif ve dokumalar da tercih edilebilir. 

Hayvan yünü ve kürkünden yapılma halı ve kilimlere son

Halı ve kilimlerinizi seçerken de bitkisel dokumaları tercih edebilirsiniz. Eğer vegan dostu bir ev istiyorsanız örneğin koyun yününden yapılmış yumuşak halılardan vazgeçmeniz gerekiyor. Postlardan bahsetmek bile zaten abesle iştigal. Bunlar yerine yapay, uzun tüylü halı ve kilimleri kullanabileceğiniz gibi Refound Carpet tasarımı bu kilimler gibi seçenekler de mevcut. Bu firma Anadolu'dan eski kenevir dokumaları toplayıp yeniden boyayarak satışa sunuyor. Ayrıca eski halıları da patchwprk olarak bilreştirip satışa sunan bir çok firma mevcut. Bu tip geri dönüşüme girmiş ürünler hayvansal liflerle dokunmuş dahi de olsa yeni üretilmedikleri ve geri dönüşümle hayata kazandırıldıkları için birçok veganın etik ve ideolojik sınırlarını aşmayacaktır. 

Deri kanepelere alternatif: Suni deri ve pamuklu döşemeler

Deri koltuklar özellikle iddialı tasarım ve konfor meraklılarının tercihi ancak lükse ve konfora düşkün olsanız da vegan bir yaşam biçimini tercih edebilirsiniz. Bu durumda kanepeniz için pamuklu dokumaları öneriyoruz. İster buradaki gibi aynı zamanda geleneksel dokumaların kullanıldığı rengarenk bir kanepe ya da daha modern çizgilere sahip, yalın pamuklu bir kanepeyi tercih edin; her durumda deriden kaçının. Suni deriyse görsel olrak sizi tatmin edebilir ama yine de görsel olarak deri etkisini verdiği için bundan hoşlanmayacak veganlar çıkabilir.

Kaz tüyü yastık ve yorganlar mı? Olacak iş değil!

Yatak, yastık ve yorganlar hayvansal ürünlerin sıkça karşımıza çıkabildiği ürünler. Vegan dostu bir evde bunlara da dikkat etmek gerekiyor. Artık yataklarda yün kullanımı pek kalmadığı için çoğu veganlara uygun. Ancak kuş ve kaz tüyüne yastık ve yorganlarda hala rastlıyoruz. Pamuklu ya da yeni nesil yastık yorgan malzemelerini tercih etmek bu yaklaşımın olmazsa olmazlarından. Öte yandan örneğin yün battaniyelerden de kaçınmak gerektiğini söylemekte fayda var.

Mum alırken bile tetikte olmalısınız

Candleman - meditates, 앤드 앤드 Casas asiáticas Artigos para a casa

Vegan dostu bir ev sahibi olmak kolay değil. Evinizi için alacağınız en ufak şeyi araştırmanız gerekebilir. Bunlara mumlar da dahil. Evinize aksesuar olarak alacağınız mumun balmumu ya da başka hayvansal ürün içermediğinden emin olmalısınız. Mum gibi pek çok ürün de aklınıza gelmeyecek hayvansal içeriğe sahip olabilir. Buna besinlerden de şöyle örnek verebiliriz: Veganlar pek çok paketli ürünü de yemezler çünkü içeriklerinde gıda endüstrisinde yaygın olarak kullanılan peynir altı suyu tozu mevcuttur. O yüzden vegan bir yaşam kolay değildir, emek vermek gerekir. Dolayısıyla vegan ya da vegan dostu bir ev için de sorgulayıcı ve araştırmacı olmanız gerektiğini unutmayın.  

Precisa de ajuda para projetar a sua casa?
Entre em contato!

Destaques da nossa revista